افزایش سن با نشانه‌هایی مانند سفید شدن مو، چین و چروک پوست صورت، قدری خمیدگی قد و البته ابتلا به برخی بیماری‌ها همراه است. بیماری آب مروارید یا کاتاراکت یکی از این بیماری‌ها و به قولی از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. مهم‌ترین به این معنا که هم به حس بینایی انسان مربوط است و هم اینکه ابتلایش تقریباً صددرصد است. اثرات آب مروارید بر دستگاه بینایی، متفاوت و متعدد بوده و در صورت عدم درمان می‌تواند به نابینایی هم منجر شود. «دکتر محمدرضا طاهری» جراح و چشم پزشک درباره این بیماری و روش‌های درمان آن بیشتر توضیح می‌دهد.
ورود به دوره میانسالی عمر می‌تواند شروعی برای بیماری آب مروارید باشد. این عارضه به طور معمول با افزایش سن ظاهر می‌شود؛ البته اشعه ماورای بنفش خورشید، ضربه‌های وارده به چشم، التهاب‌های چشمی، روماتیسم، مصرف برخی داروها و علل مادرزادی هم در ابتلا به آن نقش داشته و مصرف دخانیات اثری به مراتب بیشتر از همه این موارد دارد.
برای بیشتر افراد، محدوده سنی 65 تا 70 سال به عنوان زمان ابتلا به این بیماری در نظر گرفته شده است و احتمال بروز آن در این بازه زمانی تا 50 درصد پیش بینی می‌شود اما از سن 70 سالگی و بالاتر، این احتمال تا 75 درصد افزایش یافته و به تدریج شدت می‌گیرد.
از نگاه چشم پزشکی، آب مروارید، بیماری ناشی از پیرشدن عدسی چشم است. در اثر این پدیده، انعطاف لنز کم و به تدریج کدر می‌شود. در چنین حالتی به دلیل عدم انطباق لنز، فرد به سرعت به سوی نزدیک‌بینی و گاهی دوربینی می‌رود.
آب مروارید در کودکان
تعجب نکنید! درست است که گفتیم آب مروارید بیماری دوره سالمندی است اما می‌تواند در اثر عفونت‌هایی که در رحم مادر وجود دارد یا حتی تروماهای زایمان به فرزند منتقل شود. از منظر چشم پزشکی، باید خیلی سریع درباره این دسته از بیماران تصمیم‌گیری و اقدام شود؛ چون اگر برای درمان آب مروارید نوزاد، عمل جراحی لازم باشد و این کار انجام نشود، احتمال بروز اختلال در بافت عصب چشم و پدید آمدن ضایعات دائمی در سیستم بینایی وجود دارد و در بلند مدت وقوع نابینایی هم دور از انتظار نیست.
کاستن سرعت ابتلا به آب مروارید
همان طور که در ابتدای مطلب توضیح داده شد آب مروارید به علت افزایش سن در همه افراد اعم از زن یا مرد ظاهر می‌شود، به همین دلیل باید تأکید کنیم هیچ روش خاصی نظیر استفاده از قطره چشمی، ورزش، دارو یا عینک برای پیشگیری از این بیماری یا درمان آن وجود ندارد.
بهترین روش برای قدری تأخیر در بروز آب مروارید، استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد به صورت مستمر و منظم است؛ هم‌چنین مصرف خوراکی‌های حاوی مس، آنتی اکسیدان و ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C و D هم در این مورد اهمیت دارند.
راه درمان آب مروارید
پیشرفته‌ترین روشی که امروزه برای درمان این بیماری به کار می‌رود «فمتوسکند کاتاراکت» نام دارد. در این روش با استفاده از لیرز دقیق و پرسرعتی با نام «فمتوسکند» برش‌های فوق‌العاده ظریفی در قرنیه ایجاد می‌شود و پس از تخلیه عدسی مبتلا به آب مروارید، لنز داخل چشمی برای بیمار جاگذاری می‌شود. این جراحی با بی‌حسی موضعی به وسیله قطره انجام می‌گیرد و بیمار به طور میانگین پس از 10 تا 15 دقیقه اتاق عمل را ترک می‌کند.
ناگفته نماند در بعضی بیماران ممکن است پس از مدت زمانی لنز داخل چشمی کدر شود که در این صورت عمل شفاف سازی لنز به وسیله لیزر انجام شده و فرد برای همیشه قادر است از آن استفاده کند.
بهتر است بیماران بعد از عمل جراحی آب مروارید به مدت یک ماه از چشم خود بیشتر از قبل مراقبت نمایند؛ به‌ویژه از مالش دادن آن پرهیز کنند.
زمان مناسب برای عمل آب مروارید
در پاسخ به این سؤال باید بر این نکته تأکید کنم که امکانات و تجهیزات پیشرفته جراحی، اصطلاح قدیمی «رسیدنِ آب مروارید» را از فرهنگ پزشکی حذف کرده است. امروزه ما می‌گوییم: کاتاراکت را زمانی باید عمل کرد که کدورت عدسی اثر قابل توجهی بر بینایی بیمار داشته باشد. یعنی زمانی که فرد برای انجام فعالیت‌های معمول خود با مشکل مواجه شود. به این ترتیب، نیازهای شغلی و چگونگی فعالیت‌های روزمره بیمار، به عنوان معیار اصلی چشم پزشک برای انتخاب زمان جراحی در نظر گرفته می‌شود.
و نکته آخر اینکه امروزه به دلیل پیشرفت چشم پزشکی جهان و ایران، عمل کاتاراکت یکی از مطمئن‌ترین اعمال جراحی محسوب می‌شود؛ به همین دلیل هرگونه نگرانی و استرس، بی‌مورد است.
