ماکولا بخش مرکزی یکی از مهمترین اجزای چشم شما (شبکیه) است
شبکیه لایه نازکی از بافت حساس به نور است که در قسمت خلفی چشم قرار دارد. شعاعهای نور روی شبکیه متمرکز میشوند و توسط آن، تصویر تبدیل به سیگنالهای عصبی میشود و به مغز فرستاده میشود تا در نهایت بصورت تصویری که ما میبینیم پردازش و درک شود. ماکولا قسمتی از شبکیه است که مسئول بینایی واضح و دقیق و همچنین درک رنگهاست.
سوراخ ماکولا چطور ایجاد میشود؟
چشم شما توسط مادهای ژلهای به نام زجاجیه پر شده است که روی ماکولا را هم میپوشاند. با افزایش سن، ژله زجاجیه خشک شده و شروع به جدا شدن از ماکولا میکند. این روند بطور معمول اتفاق میافتد و اثری روی ماکولا وبینایی نمیگذارد. در بعضی افراد ژله زجاجیه بطور غیر عادی به ماکولا چسبیده و نمیتواند بطور طبیعی از آن جدا شود. در نتیجه بافت ماکولا دچار کشیدگی میشود و پس از مدتی این کشیدگی باعث ایجاد سوراخ در ماکولا میشود.
البته در موارد نادری ممکن است ضربه به چشم یا تورم طول کشیده در ماکولا منجر به بروز سوراخ ماکولا شود.
علائم سوراخ ماکولا کدامند؟
در مراحل اولیه ایجاد سوراخ ماکولا، دید مرکزی تار و کج و معوج میشود. در مراحل پیشرفتهتر یک نقطه کور در مرکز بینایی پدید میآید و باعث اختلال در دید دور و نزدیک میگردد. لازم به ذکر است که آسیب ماکولا باعث نابینایی کامل نمیشود بلکه دید محیطی دست نخورده باقی میماند.
چه تستهایی انجام خواهد شد
پزشک شما با معاینه ته چشم بیماری را تشخیص میدهد. ممکن است جهت تایید تشخیص و بررسی جزئیات ضایعه از عکس OCT استفاده کند. OCT از شعاعهای نور لیزر و بسیار ضعیف جهت عکسبرداری دقیق از جزئیات ساختاری شبکیه استفاده میکند.
سوراخ ماکولا چگونه درمان میشود
جراحی ویترکتومی موثرترین روش برای ترمیم سوراخ ماکولاست که امکان دارد باعث بهبود بینایی نیز بشود. در این جراحی از ابزارهای بسیار ظریف برای جدا کردن زجاجیه از روی ماکولا استفاده میشود. سپس نوعی گاز مخصوص داخل چشم تزریق میشود. حباب این گاز کمک میکند که ماکولا در جای خود محکم شود تا روند ترمیم سوراخ ماکولا تکمیل گردد.
بیمار باید به مدت یک تا دو هفته پس از عمل در وضعیت دراز کشیده به صورت بخوابد تا حباب گاز در تماس با ماکولا قرار گیرد. نحوه رعایت کردن وضعیت دراز کش در موفقیت محل جراحی نقش کلیدی دارد. حباب گاز بتدریج طی چند هفته جذب شده و از بین خواهد رفت.
تا زمانی که حباب گاز بطور کامل از بین نرفته، سفر هوایی یا زمینی به مناطق مرتفع ممنوع است چون باعث انبساط گاز و افزایش خطرناک فشار داخل چشمی میشود.
پس از جراحی باید انتظار درد مختصری را در چشم خود داشته باشید. استفاده از محافظ چشم برای مدت کوتاهی پس از عمل لازم است. پزشک چند نوع قطره چشمی برای شما تجویز میکند. در مورد زمان از سرگیری فعالیتهای روزمره از پزشک خود سوال کنید.
با بسته شدن تدریجی سوراخ ماکولا، مقداری از بینایی از دست رفته بازخواهد گشت. نتیجه نهایی بینایی بستگی به اندازه سوراخ ماکولا و مزمن بود آن قبل از عمل دارد. هرچه سوراخ ماکولا بزرگتر بوده و مدت بیشتری از ایجاد آن گذشته باشد، دید نهایی پس از عمل کمتر خواهد بود. در هیچ موردی پس از عمل میزان بینایی و کیفیت آن به حد چشم سالم نخواد رسید که علت این پدیده آسیب غیر قابل ترمیمی است که به سلولهای حساس بینایی ناحیه ماکولا وارد شده است. نقص بینایی حاصله با عینک و لنز و وسایل مشابه قابل جبران نیست.
خطرهای جراحی سوراخ ماکولا کدامند
بعضی از عوارض جراحی ویترکتومی عبارتند از:
1. عفونت داخل چشم
2. خونریزی داخلی در چشم
3. جدا شدگی شبکیه
4. بالا رفتن فشار داخل چشم
5. کاهش بینایی
6. تسریع در ایجاد آب مروارید
در مورد خطرات احتمالی و مزایای عمل جراحی ویترکتومی، قبل از تصمیم برای انجام عمل با پزشک خود مشورت کنید.
