اصلاح بینایی یا عینک
عینک وسیله ای است اپتیکی که با تغییر همگرایی یا واگرایی پرتوهای نوری می تواند عیوب انکساری را تصحیح کند. قدرت همگرایی یا واگرایی هر عدسی با واحدی به نام دیوپتر اندازه گیری می شود. عدسی عینک، قرنیه و عدسی چشم مجموعاً قادر خواهند بود تا تصویر واضحی را بر روی پرده شبکیه ایجاد کنند.
نزدیک بینی
اگر دچار نزدیک بینی هستید، قدرت همگرایی عدسی و یا قرنیه چشم شما آن قدر زیاد است که باعث شکست بیش از حد نیاز پرتوهای نورانی خواهد شد. این شرایط موجب تشکیل تصویر اشیای واقع در فواصل دور (بیش از 6 متر) در جلوی شبکیه چشم خواهد شد. در این شرایط چون تصویر تشکیل شده بر روی پرده شبکیه نیست و در جلوی آن تشکیل شده است، تاری دید ایجاد می شود. با استفاده از یک عدسی واگرای مناسب که علامت آن منفی (- ) است، قدرت همگرایی چشم کاهش داده می شود تا تصویر واضحی از اشیا دور بر روی شبکیه تشکیل شود.
دوربینی
در اصلاح دوربینی از یک عدسی همگرا استفاده می شود، زیرا در دوربینی قدرت همگرایی چشم کمتر از حد مطلوب بوده و تصویر یک شیء نزدیک در حالتی که چشم تطابق نکند، در پشت شبکیه تشکیل می شود. لذا فرد دوربین معمولاً دور را بهتر می بیند، ولی برای دیدن تصاویر نزدیک نیاز به عینک دارد. برای تصحیح دید فرد دوربین از یک عدسی همگرا با علامت مثبت (+) ( مثلاً +4/5 دیوپتر ) استفاده می شود.
آستیگماتیسم
در چشم مبتلا به آستیگماتیسم قدرت همگرایی پرتوها در نصف النهارهای مختلف یکسان نبوده و در نتیجه همگرایی پرتوها در راستاهای مختلف یکسان نمی باشد. در چنین شرایطی پرتوها ممکن است در راستا و موقعیت های مختلفی نسبت به هم و نسبت به شبکیه متمرکز شوند. برای تصحیح چشم این افراد از عدسی های استوانه همگرا یا واگرا استفاده می شود.
پیر چشمی
در افراد مبتلا به پیر چشمی به علت کاهش توانایی چشم در افزایش قدرت انکساری، برای دید نزدیک مشکلاتی ایجاد خواهد شد. در این شرایط فرد ممکن است از یک عینک برای نزدیک و در صورت نیاز از عینک دیگری برای دور استفاده کند.
بر اساس نیاز های دیگر یک بیمار، ممکن است عینک ها و عدسی های مختلفی برای هر فرد پیشنهاد شود. برخی از انواع عدسی ها به شرح زیر هستند:
انواع عدسی های متداول :
عدسی ها به دو دسته کلی عدسی های شیشه ای و پلاستیکی طبقه بندی می شوند. عدسی های شیشه ای که قدمت بیشتری دارند، غالباً دوام بیشتری نسبت به عدسی های پلاستیکی دارند، زیرا بر خلاف عدسی های پلاستیکی دیرتر خش بر می دارند، ولی عدسی های شیشه ای زودتر می شکنند و این امر می تواند برای چشم بسیار خطرناک باشد. حسن عدسی های پلاستیکی، امکان ایجاد پوشش های مختلف ضد بخار، ضد انعکاس، جاذب پرتوهای ماوراء بنفش، جاذب پرتوهای مادون قرمز، ضد خش و ... می باشد که این پوشش ها باعث افزایش ایمنی چشم ها و بهبود عملکرد بینایی خواهد شد. نوع خاصی از انواع عدسی های پلاستیکی عدسی های پلی کربنات هستند که مقاومت زیادی در برابر ضربه و شکستگی دارند، لذا به عنوان عینک ایمنی در برخی مشاغل و یک عینک مطمئن در ورزشکاران محسوب می شوند.
عدسی های پلاستیکی و شیشه ای ممکن است از انواع فوتوکرومیک باشند. این نوع از عدسی ها د مقابل نور شدید (به ویژه طول موج های کوتاه نور) تغییر رنگ داده و به رنگ های خاکستری و قهوه ای با تیرگی های متفاوت تبدیل خواهند شد. کاهش شدت نور باعث تغییر رنگ عدسی به حالت اولیه می شود.
گاهی عدسی های پلاستیکی و شیشه ای ضریب شکست بیشتری نسبت به حالت معمول داشته و این امر باعث کاهش ضخامت عدسی برای یک نمره معین خواهد شد. به این عدسی ها، عدسی های فشرده گفته می شود.
به نوع دیگری از عدسی ها که در انحنای سطوح آن برای ایجاد شرایط انکساری بهتر و خطاهای اپتیکی کمتر تغییراتی اعمال شده، عدسی های آسفریک (غیر کروی) گفته می شود. این تغییرات در انحناهای عدسی موجب کاهش خطاهای عدسی، نازک تر شدن آن و طبعاً سبک تر بودن آن خواهد شد. نتیجه کاربرد این عدسی ها ایجاد کیفیت بهتر دید خواهد بود. در افراد دچار پیر چشمی و یا برخی از اختلالات چشمی کودکان و یا نوجوانان از عدسی های ویژه دو کانونی یا چند کانونی و یا عدسی های تدریجی استفاده می شود. این عدسی ها باعث خواهند شد که محدوده دید فرد در فواصل گوناگون به نحو چشم گیری بهبود یابد.
ساختار عینک
عینک دارای اجزا و بخش های مختلفی است که در زیر توضیح داده شده است.
پل یا دماغه عینک
این بخش در حدود 90% وزن عینک را بر روی بینی فرد توزیع می کند، لذا ساختار، جنس و ابعاد آن می تواند نقش مهمی در توزیع مناسب این وزن بر روی بینی داشته باشد. متداول ترین انواع آن عبارتند از :
انتخاب عینک ( قاب و عدسی مناسب )
در انتخاب قاب (فریم) مناسب، به سبک، قابل انعطاف و مقاوم بودن عینک دقت کنید. سایز عینک هم از نظر زیبایی و هم از نظر بینایی مهم است. یک قاب مناسب بایستی به گونه ای باشد که لبه بالایی عینک با لبه بالای حدقه چشم و یا ابرو و بخش پایینی آن با لبه فوقانی گونه مماس باشد. قاب خیلی بزرگ ممکن است منجر به درخشندگی زیاد و اعوجاج تصویر شود و قاب خیلی کوچک نیز دید جانبی را محدود می کند.
در صورت استفاده از عدسی های با نمره بالا، قاب های کوچک توصیه می شود. فریم های کوچک با لبه های گرد اغلب برای افرادی که عدسی های قوی استفاده می کنند یا آستیگماتیسم دارند بسیار مناسب است، زیرا اعوجاج تصویر ایجاد شده توسط عدسی را کاهش می دهد. از چشم پزشک و یا اپتومتریست جهت انتخاب قاب متناسب با عدسی و شکل صورت کمک بگیرید.
امروزه اکثر قاب ها فلزی یا پلاستیکی هستند، فلزات معمولاً شفاف تر و شیک تر هستند، اما انواع پلاستیکی با دوام تر بوده و اغلب برای عدسی های ضخیم مناسب تر هستند. برخی از فریم های پلاستیکی جدید، قابلیت انعطاف بالایی دارند و با خم کردن و پیچ و تاب خوردن نمی شکنند.
در افراد دارای مشاغل پر تحرک، قاب هایی از جنس تیتانیوم و کربن گرافیت توصیه می شود، زیرا این قاب ها نسبت به ضربات مقاوم ترند.
در عینک های محافظ، باید شکل قاب از نوع مناسب و عدسی ها از جنس پلی کربنات باشند. در انتخاب عینک از راحتی و میزان حفاظت آن اطمینان حاصل کنید و همچنین مطمئن شوید که با استفاده از عینک، پشت گوش ها قرمز نمی شود و یا پل بینی شما به آن حساسیت ندارد. اگر عینک شما مناسب نیست، پزشک خود را مطلع سازید. البته برای سازگاری با عینک جدید به یک دوره زمانی نیاز دارید. عینک باید به گونه ای ساخته شود که از روی صورت به سمت پایین سر نخورد و در هنگام قرار گرفتن بر روی صورت، ضمن ایجاد بیشترین حد بینایی، راحت باشد.
معیار های انتخاب قاب (فریم) عینک مناسب کدامند؟
مشکل ترین قسمت خرید عینک جدید، انتخاب قاب متناسب با صورت است. در صورت توجه به نکات زیر احتمالاً این مشکل حل خواهد شد:
در چه مواردی باید عینک تعویض شود؟
معمولاً استفاده از یک عینک به مدت یک سال و گاهی بیشتر مناسب خواهد بود. در برخی مواقع نیاز به عینک جدید در فواصل کوتاه تر وجود دارد که عبارتند از :
اگر بینایی به سرعت در یک یا هر دو چشم افت کند، بررسی چشم ها از نظر نیاز به عینک جدید یا اطمینان از وجود بیماری مهمی که نیاز به درمان داشته باشد، توصیه می شود.
انتخاب عینک در کودکان و نوزادان
معاینه چشم ها از نظر اختلالات بینایی، در فاصله کوتاهی بعد از تولد ضروری است. در صورتی که کودک نیاز به عینک داشته باشد، به معیارهای مختلف برای انتخاب عینک مناسب دقت نمایید.
بهترین عدسی در کودکان
در اغلب کودکان عدسی ایده آل عدسی هایی از جنس پلی کربنات می باشند، زیرا محکم، کم وزن و نشکن می باشند و همچنین معیارهای کافی ایمنی در شیرخواران فعال را دارا می باشند. عدسی های پلی کربنات به راحتی خراشیده می شوند. بنابراین یک پوشش ضد خش معمولاً آن ها را به عدسی ایده آل تبدیل می کند.
قاب مناسب برای کودکان
تجویز عدسی به نوعی قابی که برای کودک خود انتخاب می کنید، بستگی دارد. در خرید عینک مناسب برای کودک خود، به این نکات توجه نمایید:
